Πασατέμπος

Ιστορία για να… περνά η ώρα – Σχόλια και παρατηρήσεις στο athinaios@live.com

Η Κασσιανή που… έσωσε μια εφημερίδα

Το τροπάριο της Κασσιανής αποτελεί έναν από τους ωραιότερους εκκλησιαστικούς Ύμνους. Η ίδια της η ζωή, όμως, κινείται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Λέγεται ότι ενώ καταγόταν από εύπορη οικογένεια της Κωνσταντινούπολης, ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος την απέρριψε ως μέλλουσα σύζυγό του επειδή ήταν ετοιμόλογη και ιδιαίτερα έξυπνη. Στη συνέχεια έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στους εκκλησιαστικούς ύμνους.

Σε μια ανδροκρατούνενη κοινωνία είναι από τις πρώτες γυναίκες που ξεχώρησαν. Πως μπορεί τώρα η παρ΄ολίγον Βυζαντινή Αυτοκράτειρα και στο τέλος μοναχή να σώσει μια εφημερίδα από την καταστροφή; Μπορεί, με την «εξιστόρηση» της ζωής της.

Βρισκόμαστε παραμονές του Πάσχα του 1905 στην Αθήνα. Δύο εφημερίδες συναγωνίζονται για την πρώτη θέση στην κυκλοφορία. Είναι το «Εμπρός» και το «Σκριπ». Μικρή πόλη η πρωτεύουσα, ακόμα και μερικά φύλλα έπαιζαν ρόλο στην επιβίωση κάποιας εφημερίδας.

Ο «Χρόνος» ήταν σχετικά νέα. Είχε εκδοθεί στις 21 Σεπτεμβρίου 1903, αλλά δεν είχε καταφέρει να καταγράψει υψηλές κυκλοφορίες. Ο εκδότης και διευθυντής της Κωστής Χαιρόπουλος έβλεπε το ταμείο άδειο και το μέλλον ήταν αβέβαιο.

Ο Αριστείδης Κυριακός

Την εποχή εκείνη οι εφημερίδες δεν προσέφεραν μόνο ειδήσεις, αλλά και αναγνώσματα σε συνέχειες. Ήταν τα καθημερινά… σήριαλ της εποχής. Συνήθως τα έγραφαν δημοσιογράφοι. Αρχισυντάκτης στο «Χρόνο» ήταν ο Αριστείδης Κυριακός ο οποίος είχε στο ενεργητικό του δύο επιτυχίες: Το «Ίρμα η τσιγγάνα» και «Ρίτα η διαβόλισα». Και τα δύο είχαν να κάνουν με έρωτες ανεκπλήρωτους, γεμάτους δυσκολίες ποιυ έβρισκαν ανταπόκριση στις γυναικείες καρδιές.

Χαιρόπουλος και Κυριακός αναζητούσαν στον ίδιο καμβά ένα νέο ανάγνωσμα που θα τους έδινε τα πολυπόθητα φύλλα και θα «χάριζαν» ανάσα στην εφημερίδα. Ο Κυριακός σκέφτηκε την «Κασσιανή».

-Μεγάλη Εβδομάδα έρχεται, ας παρουσιάσουμε τη βιογραφία της, φέρεται να είπε στον Χαιρόπουλο και συμφώνησαν να ξεκινήσουν τη σειρά που θα ολοκληρωνόταν, εάν είχε επιτυχία, λίγο μετά το Πάσχα.

Σεμνά και ταπεινά ξεκίνησε την… καριέρα της στο φύλλο της Πέμπτης 31 Μαρτίου 1905. Τα ιστορικά στοιχεία για τη ζωή της είναι ελάχιστα και μπλέκουν με το θρύλο αφού οι πρώτες πηγές βρίσκονται ένα αιώνα αργότερα. Ο Αριστείδης Κυριακός είχε ταλέντο στο γράψιμο, ήξερε την ίντριγκα και το βασικότερο, μπορούσε να κόβει το κείμενο στο πιο ενδιαφέρον σημείο. Από κάτω έμπαινε η λέξη «ακολουθεί». Έδινε ραντεβού για την επόμενη μέρα…

Ενώ, λοιπόν, ο βίος της Κασσιανής ξεκίνησε σεμνά γρήγορα, το δελτίο άρχισε να παίρνει την… ανηφόρα. Ο «Χρόνος» πλέον ανταγωνιζόταν ευθέως τόσο το «Εμπρός», όσο και το «Σκριπ». Το Πάσχα πέρασε, ήρθε καλοκαίρι, φθινόπωρο, αλλά η Κασσιανή ήταν εκεί. Άρχιζε στην πρώτη σελίδα και συνεχιζόταν στις επόμενες. Καθημερινά! Ο συγγραφέας άφηνε τη φαντασία του ελεύθερη…

Ο εκδότης Σαραβάνος την κυκλοφόρησε σε φυλλάδια των δέκα λεπτών. Εβδομαδιαίες εκδόσεις σε φτηνό χαρτί και συνήθως 16 σελίδες για να είναι προσιτές σε κάθε υποψήφιο αναγνώστη. Δεκαπέντε χιλιάδες τεύχη έφθασε το τιράζ. Νέος θρίαμβος.

Το εξώφυλλο του πρώτου φυλλαδίου που αργότερα «δέθηκε » σε τόμο

Και ως βιβλίο με χίλιες τόσες σελίδες η «Κασσιανή» του Κυριακού έκανε καριέρα με διαδοχικές εκδόσεις και υψηλές κυκλοφορίες τόσο στην Κωνσταντινούπολη που άκμαζε το ελληνικό στοιχείο, αλλά και στις ΗΠΑ. Σχεδόν 60 χρόνια αργότερα (1963) ο Νίκος Τεσκούρας με βάση το κείμενο αυτό κυκλοφόρησε μια πιο συνοπτική έκδοση στην απλή καθαρεύουσα.

Ο Κυριακός καθιερώθηκε ως συγγραφέας των μεγάλων επιτυχιών. Επεχείρησε να γίνει εκδότης επενδύοντας εκεί τα κέρδη του από τη συγγραφική δραστηριότητα. Τον Οκτώβριο του 1907 εξέδωσε τον «Ταχυδρόμο» αρχικά ως πρωινή και στη συνέχεια ως απογευματινή εφημερίδα την οποία έκλεισε τον Αύγουστο του 1908.

Συνέχισε να γράφει, αλλά το 1914 τυφλώθηκε. Τότε προσέλαβε δύο δημοσιογράφους στους οποίους υποαγόρευε τον «σκελετό» της ιστορίας. Κάτι σαν τους σημερινούς συγγραφείς διαλόγων στα σήριαλ! Η… τριάδα υπέγραφε πια ως «Αιμίλιος Αθηναίος». Την εποχή της μεγάλης ακμής του λέγεται ότι μπορούσε να γράφει 80 σελίδες την ημέρα!

Αυτός ο άνθρωπος που μπορούσε να δίνει φύλλα στις εφημερίδες και χρήμα στους εκδότες πέθανε γύρω στα 1920 πάμφτωχος. Η κηδεία του έγινε με έρανο συναδέλφων του!  

Σχολιάστε