Πασατέμπος

Ιστορία για να… περνά η ώρα – Σχόλια και παρατηρήσεις στο athinaios@live.com

Πως κλάπηκε η αποκλειστικότητα του Πολέμου!

Μπορεί μια εφημερίδα να έχει «αποκλειστικό» την κήρυξη ενός πολέμου; Μπορεί. Και υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο. Να της κλέψει η ανταγωνίστρια την αποκλειστικότητα! Όλα αυτά σήμερα δεν μπορούν να συμβούν. Θα τους προλάβουν τα κανάλια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο μακρινό 1897 μπορούσαν να συμβούν. Και συνέβησαν!

Το φιλοπόλεμο Σκριπ κυκλοφόρησε με σκίτσα των πρώτων Τούρκων αιχμαλώτων πριν καν αρχίσει ο πόλεμος!

Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος, το «μαύρο ’97», όπως έμεινε στη συλλογική μνήμη, ήταν συνέχεια μιας σειράς επεισοδίων στην ελληνοτουρκική μεθόριο στη Θεσσαλία. Η Ελλάδα ήταν μικρή, αλλά είχε όνειρα να… μεγαλώσει. Να περιλάβει στους κόλπους της όσους περισσότερους Έλληνες μπορούσε που ζούσαν διάσπαρτα στη Βαλκανική και στη Μικρά Ασία. Μόνο που η προσπάθεια πέρασε από τα χέρια της επίσημης κυβέρνησης και του στρατού στα χέρια ακραίων εθνικιστών, στην «Εθνική Εταιρεία» που άπλωσε τα πλοκάμια της σε όλους τους κλάδους. Έφθασε μέχρι το Παλάτι. Ετσι ενώ ο Βασιλιάς και η κυβέρνηση δεν ήθελαν τον πόλεμο γιατί δεν υπήρχε επαρκής προετοιμασία σύρθηκαν σε αυτόν. Σε λιγότερο από ένα μήνα οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Θεσσαλία και οι Μεγάλες Δυνάμεις ήρθαν να σώσουν την Ελλάδα που κλήθηκε να πληρώσει υψηλό τίμημα, ευτυχώς μόνο σε χρήμα.

Βράδυ της 5ης Απριλίου (παλιό ημερολόγιο) στο τυπογραφείο του Τρίμη στην οδό Πραξιτέλους. Εκεί τυπώνονται η Πρωΐα όργανο του πρωθυπουργού Θόδωρου Δηλιγιάννη και το Σκριπ που έχει ταχτεί υπέρ του πολέμου. Τότε οι εφημερίδες τυπώνονταν το πρωί και κάθε βράδυ ένας συντάκτης είχε βάρδια για τις ειδήσεις της τελευταίας στιγμής. Βάρδια στο Σκριπ είχε ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο λογοτέχνης που ήταν και δημοσιογράφος. Ανήσυχος περίμενε την κήρυξη του πολέμου. Κάποια στιγμή γύρω στις 3 τα ξημερώματα είδε έναν κλητήρα να φέρνει ένα χαρτί στον αρχιεργάτη της Πρωΐας. Κατάλαβε ότι ήταν μια σημαντική είδηση. Το συζήτησε με τον αρχιεργάτη του Σκριπ κι έκλεψαν την είδηση. Ουσιαστικά ήταν η κήρυξη του πολέμου.

Έγραφε στο φύλλο της 6ης Απριλίου η Πρωΐα

Την ίδια είδηση είχε και το Σκριπ..

Πως «κλέβεις» μια είδηση; Το αποκάλυψε ο ίδιος ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου στο περιοδικό Παναθήναια (Σεπτέμβριος 1905) υπογράφοντας ως Χάρης Ημερινός.

Για όσους δεν ξέρουν το πώς έβγαιναν τότε οι εφημερίδες επικαλούμαστε τον Γιάννη Καψή που στο βιβλίο του «50 χρόνια στο κουρμπέτι» μας δίνει παραστατικά την εικόνα:

Η «κάσα» ήταν ένα παραλληλεπίπεδο ξύλινο κουτί – κάσα – με μικρές «φωλιές», σαν μικρές θήκες, με όλα τα γράμματα του αλφαβήτου και τα φωνήεντα, όλα με σημεία στίξης. Δεν υπήρχε ένα «άλφα», αλλά «άλφα οξεία», «άλφα βαρεία», «υπογεγραμμένη», «περισπωμένη», «ψιλή», «βαρεία». Το ίδιο για όλα τα φωνήεντα. Όπως και για όλες τις «οικογένειες γραμμάτων», όπως λέγαμε τις γραμματοσειρές. Που σημαίνει: κάθε γραμματοσειρά είχε 76 στοιχεία, πεζά κι άλλα τόσα κεφαλαία, σύνολο 152. Κι αν μια κάσα είχε μόνο 10 οικογένειες, το σύνολο έφθανε τα 1.520 στοιχεία.

Από την περιγραφή καταλαβαίνει κανείς το πόσο δύσκολο ήταν για τον αρχιεργάτη του Σκριπ να… διαβάσει τι στοιχεία έβγαζε από την «κάσα» ο συνάδελφός του. Ισως γιαυτό και οι τεχνικοί τύπου ήταν για δεκαετίες το πιο κλειστό επαγγελματικό κλαμπ στην Ελλάδα.

Σχολιάστε